لوله آتشخوار
لوله آتشخوار (Heat Resistant Seamless Pipe) نوعی لوله بدون درز جوشی یا مانیسمان است که به خاطر آلیاژهای خاص تشکیل دهنده آن، دما، فشار و حرارت بسیار بالایی را می تواند تحمل کند. به همین دلیل یکی از پرکاربردترین لوله ها برای انتقال مایعات پر حرارت و گازهای تحت فشار بالاست. در ادامه بیشتر با این نوع لوله ها و کاربرد آنها آشنا خواهید شد.
معرفی و بررسی انواع لوله آتشخوار حاضر در دنیا
لوله های آتشخوار از آلیاژ خاصی تشکیل می شوند که در آن مقدار کربن در ۰.۱۷ تا ۰.۲% است. کربن باعث افزایش درجه سختی و مقاومت این لوله ها می شود. فلز منگنز هم به عنوان عنصر آلیاژی اضافه می شود که خاصیت اصلی این لوله ها یعنی مقاومت به حرارت بسیار بالا را ایجاد می کند. با توجه به درصد پایین کربن می توان گفت که این نوع لوله ها از جنس فولاد نرم هستند که جوش پذیری و انعطاف پذیری آنها بالاست.
براساس مشخصات لوله آتشخوار و آلیاژ سازنده آن، مقاومت دمایی تا ۳۴۰ درجه سانتیگراد بالا می رود. مقاومت در برابر فشار مایع پر حرارت نیز، درون لوله های با قطر ۶۴ میلیمتر تا ۳۲ اتمسفر و برای لوله هایی که قطر کمتر دارند به ۸۰ اتمسفر می رسد.
لوله های بدون درز جوش آتشخوار به واسطه ویژگی های فوق العاده خود، کاربردهای بسیار زیادی دارند. برای هر یک از صنایع کاری که از این لوله ها استفاده می شود، استانداردهای خاصی برای تولید و کاربرد تعریف شده که به مهمترین آنها اشاره می کنیم:
-
لوله آتشخوار ST35.8
تحت استاندارد DIN17175 آلمان و شماره آنالیز ۱.۰۳۰۵ تولید می شود. درصد کربن بین ۰.۱۷ تا ۰.۱۹% و منگنز هم بین ۰.۵۵ تا ۰.۷% است. توان تحمل فشار تا ۲۵ بار و تحمل حرارت به صورت غیر مستقیم تا ۵۸۵ درجه سانتیگراد است. به دلیل درصد کربن پایین تا ۹۰ درجه امکان خم شدن دارد. از این لوله ها برای ساخت دیگ روغن داغ و دیگ بخار استفاده می کنند.
-
لوله آتشخوار ST45.8:
تحت استاندارد DIN2448 و DIN17175 آلمان و شماره آنالیز ۱.۰۴۰۵ تولید می گردد. ترکیبات آلیاژی سازنده این لوله ها به صورت ۰.۲ تا ۰.۲۲% کربن و ۰.۵۵ تا ۰.۶۵% منگنز است. ماکزیمم فشار قابل تحمل ۳۰ بار و ماکزیمم تحمل دما به شکل غیر مستقیم تا ۵۳۵ درجه سانتیگراد می باشد.
-
لوله آتشخوار ASME SA192:
تحت استاندارد DIN17175 و شماره آنالیز ۱.۰۳۰۵ تولید می شود. درصد کربن سازنده آلیاژ بین ۰.۱۸ تا ۰.۲% و میزان منگنز هم ۰.۴۵ تا ۰.۷% می باشد. این نوع لوله قابلیت تحمل دما تا ۵۵۰ درجه سانتیگراد (غیر مستقیم) و فشار تا ۲۷ بار دارد و در برابر برش انعطاف پذیر است. از این لوله ها در ساخت دیگ بخار واتر تیوب، دیگ روغن داغ و دیگ آب گرم استفاده می کنند.
-
لوله ASTM Boiler Tube A179:
با شماره آنالیز ۱.۰۳۰۵ و استاندارد ASTM تولید می گردد. لوله های بویلر کمترین میزان کربن، ۰.۱۶ تا ۰.۱۸%، را دارند و مقدار منگنز هم به ۰.۵ تا ۰.۷% می رسد. ضمنا حرارت غیر مستقیم تا ۵۳۰ درجه را تحمل می کنند و فشار اتمسفری تا ۱۵ بار هم قابل تحمل است. کاربرد این لوله ها در ساخت مبدل حرارتی است. به دلیل درصد کربن بسیار پایین تا ۱۸۰ درجه می توانند خم شوند.
-
لوله ASTM A335:
این نوع لوله ها به دلیل اینکه آلیاژی از مولیبدن – کروم هستند به لوله های آتشخوار مولی – کروم نیز معروف می باشند. این لوله ها با ویژگی هایی مثل خمش کاری بالا، جوش پذیری و شکل پذیری عالی، درجه سختی زیاد، مقاومت بی نظیر در برابر حرارت، خوردگی و زنگ زدگی شناخته می شوند. گریدهای مختلف آن شامل P5، P9، P11، P22 و P91 می باشد. کاربرد این نوع لوله در صنایعی مثل نیروگاه ها، پتروشیمی و پالایشگاه ها می باشد.
-
لوله ASTM A335 P11:
گرید بسیار پرکاربرد ای لوله ها از نوع مانیسمان و آلیاژ فریتی است. عناصر سازنده این نوع لوله ها، کربن، منگنز، فسفر، مولیبدن، کروم و گوگرد است. مقاومت حرارتی بسیار بالاست و خاصیت مغناطیسی هم دارند. کاربرد این نوع لوله ها در ساخت موتور جت، راکتور هسته ای، توربین صنعتی، الکتروموتور، ترانسفورماتور و صنایع هوا فضا می باشد
-
وله آتشخوار ASTM A335 P22:
این نوع لوله های فولادی ترکیبی از عناصر کربن، منگنز، مولیبدن، کروم، فسفر و گوگرد هستند. کروم باعث خاصیت ضد زنگ زدگی می شود اما شکنندگی لوله ها را بالا می برد به همین دلیل با مولیبدن ترکیب می کنند. خواص خمکاری، شکل پذیری و جوش پذیری عالی از مهمترین ویژگی های این نوع لوله هاست. کاربرد اصلی آنها در صنایع دریایی، شیمیایی، دارویی، کندانسور، ژنراتور و مبدل حرارتی است.
-
لوله آتشخوار ASTM A519:
از این لوله ها در ساخت تیوب، مخزن، عدسی و لوله انتقال برای ترکیبات و سیال های اسیدی استفاده می کنند. گرید پر کاربرد آن ۴۱۳۰ است. استحکام و مقاومت عالی در برابر زنگ زدگی و خوردگی و همچنین پتانسیل ازدیاد طول مناسب از جمله ویژگی های آن است.
همه موارد گفته شده از جمله انواع لوله آتشخوار هستند که در مورد هر یک به کاربرد نیز اشاره کردیم. تقسیم بندی براساس استاندارد مهمترین فاکتور است. در تقسیم بندی دیگر، این نوع لوله ها را براساس سایز (قطر) در دسته های ۲۵.۴، ۳۱.۸، ۳۸، ۴۴.۵، ۵۰.۸، ۵۷، ۶۰.۳، ۶۳.۵ و ۷۶.۱ قرار می دهند.
همچنین انواع لوله آتشخوار براساس سایز در دسته های ۰.۲۵ اینچ تا ۲۴ اینچ قرار می گیرند. براساس رده نیز در گروه های رده ۱۰ تا ۱۶۰، XXS، XS و STD قرار می دهند. ضخامت این لوله ها نیز برحسب میلیمتر در گروه های ۳.۲، ۳.۶، ۴ و ۶ میلیمتر است.
ویژگی های بسیار مهم لوله آتشخوار
لوله های آتشخوار برای اینکه کاربرد مناسبی در صنایع مختلف داشته باشند و به عبارتی با طول عمر و کیفیت مناسب تولید شوند باید از یکسری ویژگی های بسیار مهم برخوردار باشند. در صورتی که کیفیت ساخت پایین باشد قطعا خسارات جانی و مالی زیادی به همراه خواهد داشت.
-
درزدار نباشند:
درزدار نبودن لوله ها بسیار مهم است به همین دلیل از جنس لوله های مانیسمان یا بدون درز جوش ساخته می شوند. با این حال حتما تا چندین مرتبه ایمنی کنترل کیفیت لوله ها باید چک شوند.
-
ضخامت مناسب:
ضخامت این لوله ها متفاوت است و در مورد آن صحبت کردیم. اما تعیین دقیق میزان ضخامت براساس تحمل فشار و حرارت بسیار حائز اهمیت است. در صورتی که ضخامت لوله از حد معین کمتر باشد، باعث دفرمه شدن و از بین رفتن آن خواهد شد.
-
کیفیت ساخت:
انواع لوله آتشکار براساس استانداردهایی که صحبت کردیم ساخته می شوند. در اختیار داشتن تجهیزات مناسب و دانش تخصصی بالا برای رعایت استانداردها و کنترل کیفیت اهمیت بالایی دارد. به همین دلیل انواع ورق فولادی و مواد اولیه باید با گرید مرغوب انتخاب شوند.
-
درصد دقیق عناصر آلیاژی:
هر کدام از عناصر آلیاژی خصوصیات ویژه خودشان را دارند. به عنوان مثال کربن در افزایش درجه سختی، کروم برای مقاومت در برابر خوردگی، منگنز برای مقاومت بخشیدن در برابر حرارت و غیره به کار می رود. درصد دقیق هر کدام از این عناصر باید به خوبی رعایت شود.
-
خاصیت ضد زنگ:
عبور مایعات داغ احتمال زنگ زدگی را در دراز مدت افزایش می دهد. مرکز لوله آتشخوار و قسمت اتصالات بیشترین آسیب پذیری را در برابر زنگ زدگی دارند. به همین دلیل از طریق اضافه کردن عنصر کروم به آلیاژ سازنده و آبکاری های چند لایه از این آسیب ها جلوگیری می کنند.
-
انعطاف پذیری:
عبور سیالات بسیار داغ و فشار بالا باعث تحت تنش قرار گرفتن لوله آتشخوار می شود. به همین دلیل لازم است که این لوله ها تا حدی انعطاف پذیر باشند. از طرفی انعطاف پذیری بالا، کار تیم تکنسین و مهندسین را در برشکاری و جابجایی راحتتر خواهد کرد.
کاربردها
کاربرد لوله آتشخوار برای هر یک از انواع این لوله ها توضیح دادیم. اما برای جمع بندی و دسترسی راحت شما مشتریان عزیز به این اطلاعات به صورت جداگانه بیان کرده ایم:
- لوله آتشخوار دیگ بخار
- صنایع شیمیایی برای ساخت لوله های بویلر ERW
- صنایع کاغذسازی
- صنایع پتروشیمی، نفت و گاز و کشتی سازی
- نیروگاه های هسته ای
- تحقیقات دانشگاهی
- مبدل های حرارتی
- موتور دیزل و صنایع ساختمانی
- خطوط انتقال مایعات با درجه حرارت بالا و گازهای پرفشار
- لوله کشی پردازشی و ایستگاه های فشرده سازی
- تولید اسلحه
- ساخت دیگ روغنی
- صنایع لبنیات سازی
تست های مهم کنترل کیفیت
لوله آتشخوار باید از لحاظ کیفیت و کارایی ساخت تحت تست های مختلف قرار بگیرد و سپس برای مشتریان ارسال شود. ما در فولاد اصفهان تست های بسیار مهم کیفی بر روی این لوله ها انجام می دهیم:
- تست دوام سنجی و مقاومت حرارتی
- تست های تعیین اشکالات (Diagnostics): اشکالات ساختاری لوله در سطح مولکولی بررسی می شوند
- آندوسکوپی: کیفیت سطح لوله با تست آندوسکوپی و ویژوال چک می شود
- تعیین ضخامت: برای اینکه مطمئن باشیم ضخامت لوله آتشخوار دقیقا با نیاز مشتری یکسان است از تجهیزات التراسونیک برای تعیین ضخامت استفاده می کنیم.
- تست ضربه: تنش تسلیم یا Yield Strength (حد نهایی مقاومت لوله در برابر تنش) و تنش نهایی لوله (Ultimate Stress) چک می شوند
- تست بید یا دانه (Bead): برای اطمینان از نبود فضای بین دانه ای و درز و شکاف ساختاری از این تست کمک گرفته می شود.
- تست هیدرواستاتیک و مکانیکی: جهت تعیین میزان مقاومت لوله آتشخوار در برابر اشتعال، حرارت مستقیم، فشار و تنش و همچنین مقاومت ایستایی انجام می پذیرند.
قیمت لوله آتشخوار
قیمت لوله آتشخوار برحسب نوسانات ارزی، میزان ضخامت، نوع آلیاژ و استاندارد به کار رفته برحسب صنایع کاری مورد نیاز، طول شاخه و گریدبندی های مختلف تعیین می گردد. شرکت فولاد اصفهان برای مشتریان خود شرایطی ویژه فراهم کرده تا بتوانند هر نوع لوله آتشخوار را با بهترین قیمت خریداری کرده و در کمترین زمان ممکن سفارش خود را تحویل بگیرند.
برای خرید لوله آتشخوار و اطلاع دقیق از قیمت ها و دریافت فاکتور معتبر حتما با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید.